ΜΝΗΜΕΙΑ UNESCO ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Περιήγηση στα Παλαιοχριστιανικά & Βυζαντινά Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης (Ημέρα 2)
Τελευταία ενημέρωση: 31 Μαρ 2020
Η δεύτερη ημέρα της προτεινόμενης διαδρομής μας στα μνημεία UNESCO της Θεσσαλονίκης, αποτελείται από τα υπόλοιπα οκτώ (8) εκ των δεκαπέντε (15) συνολικά Παλαιοχριστιανικών και Βυζαντινών μνημείων της πόλης, τα οποία βρίσκονται στην Άνω πόλη ή κοντά στα όριά της (βλ. “Διαδρομή Β”, η οποία απεικονίζεται στον χάρτη παρακάτω με τη μπλε γραμμή). Εάν δεν έχετε ήδη διαβάσει το πρώτο μέρος του άρθρου σχετικά με τα επτά (7) μνημεία της UNESCO στο κέντρο της πόλης, μπορείτε να το βρείτε εδώ.
Δεδομένου ότι σχεδόν όλα τα μνημεία της 2ης ημέρας βρίσκονται στους ανηφορικούς δρόμους της Άνω Πόλης, η διαδρομή, αν και κουραστική, αποτελεί μια καλή ευκαιρία να δείτε τις γραφικές γειτονιές του μοναδικού τμήματος της πόλης, το οποίο σώθηκε ως ένα βαθμό τόσο από την πυρκαγιά του 1917 όσο και από τις πολυκατοικίες της δεκαετίας του ’60. Επίσης, οι εκκλησίες της Άνω Πόλης, σε σύγκριση με τις περισσότερες εκκλησίες του κέντρου, είναι σχετικά μικρές και δεν απαιτούν πολύ χρόνο για να τις εξερευνήσετε.
Το συνολικό μήκος της προτεινόμενης διαδρομής είναι 4,70 χιλιόμετρα και η υψομετρική διαφορά μεταξύ του σημείου εκκίνησης στο χαμηλότερο σημείο (ναός Αγίων Αποστόλων) και του υψηλότερου σημείου (Επταπύργιο) είναι περίπου 170μ. Η αντίθετη, κατηφορική και πιο ξεκούραστη πορεία από το Επταπύργιο προς τους Αγίους Αποστόλους, δεν προτείνεται καθότι θα πρέπει να επισκεφθείτε τουλάχιστον τις τρεις τελευταίες εκκλησίες (τώρα στην αρχή του δρομολογίου) κατά τη διάρκεια του περιορισμένου χρόνου των Εσπερινών το απόγευμα με ρίσκο να μην σας φτάσει ο χρόνος. Αν, ωστόσο, έχετε περισσότερες ημέρες να αφιερώσετε στα μνημεία UNESCO της Θεσσαλονίκης, η αφετηρία από το Επταπύργιο είναι προτιμότερη.
Για το δεύτερο αυτό μέρος του δρομολογίου υφίσταται, επίσης, ο περιορισμός του ωραρίου του Βυζαντινού λουτρού, καθότι είναι ανοιχτό για λίγες μέρες τις εβδομάδας ανάλογα με την εκάστοτε περίοδο. Εάν δεν μπορείτε να κανονίσετε την επίσκεψή σας σε μία από τις ημέρες κατά τις οποίες το Βυζαντινό Λουτρό είναι ανοιχτό τότε μπορείτε να το δείτε μόνο από έξω ή κατά τη διάρκεια μιας έκθεσης ή κάποιας άλλης πολιτιστικής εκδήλωσης που ενδεχομένως να φιλοξενείται την ημέρα της επίσκεψής σας. Μπορείτε να βρείτε τις ώρες λειτουργίας όλων των μνημείων UNESCO της Θεσσαλονίκης εδώ.
ΧΑΡΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ
Οδηγίες χρήσης χάρτη:
Κατά μήκος της μπλε γραμμής, μπορείτε να δείτε τα μνημεία UNESCO της Θεσσαλονίκης, τα οποία περιλαμβάνονται στη δεύτερη ημέρα του δρομολογίου (“Διαδρομή Β”). Η λευκή γραμμή αντιπροσωπεύει τα τείχη της πόλης. Κάντε κλικ σε οποιoδήποτε pin του χάρτη για να δείτε το όνομα του μνημείου στο συγκεκριμένο σημείο.
Για μια πιο λεπτομερή εικόνα, κάντε κλικ στο κουμπί “Δορυφόρος”. Για καλύτερη πλοήγηση στο κινητό σας τηλέφωνο, πατήστε το κουμπί στην επάνω δεξιά γωνία ώστε να εισέλθετε σε λειτουργία πλήρους οθόνης. Για να εισέλθετε στη λειτουργία Street View, χρησιμοποιήστε το κουμπί στην κάτω δεξιά γωνία (drag and drop).
Μπορείτε να διαβάσετε για τα μνημεία της πρώτης ημέρας του δρομολογίου (πορτοκαλί γραμμή) εδώ.
8) ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
Διεύθυνση: Οδός Ολύμπου 1 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 07:30-12:00 και κατά τη διάρκεια των Εσπερινών
Είσοδος: Ελεύθερη
Τηλέφωνο: +30 231 053 7448
Διεύθυνση:
Οδός Ολύμπου 1 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας:
Καθημερινά 07:30-12:00 και κατά τη διάρκεια των Εσπερινών
Είσοδος:
Ελεύθερη
Τηλέφωνο:
+30 231 053 7448
Ο ναός των Αγίων Αποστόλων χτίστηκε στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα και ήταν το Καθολικό μιας παλιάς μονής. Βρίσκεται σε μία σχετικά μακρινή θέση από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, δίπλα στα δυτικά τείχη, και θεωρείται ένας από τους κρυμμένους θησαυρούς της πόλης. Από την παλιά μονή, εκτός από το Καθολικό, έχουν σωθεί μόνο τα υπολείμματα μιας πύλης νότια του ναού και μια στέρνα στα βορειοδυτικά. Ιδρυτής της εκκλησίας ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως μεταξύ του 1310 και του 1314, Νήφων Α’. Το όνομά του ως ιδρυτή του ναού αναφέρεται σε διάφορες επιγραφές επί της ίδιας της εκκλησίας μαζί με το όνομα του μαθητή του, ηγούμενου Παύλου, ως συνιδρυτή. Η εκκλησία χτίστηκε υπό την επίβλεψη του τελευταίου κατά την περίοδο που ο Νήφων Α’ ήταν πατριάρχης ή μέχρι και δύο δεκαετίες αργότερα.
Η αρχιτεκτονική του Καθολικού βασίζεται στον σύνθετο τύπο του πεντάτρουλου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού, με δύο παρεκκλήσια αριστερά και δεξιά του ιερού, περίστωο και νάρθηκα. Το εξωτερικό του ναού είναι διακοσμημένο με μοτίβα διαμορφωμένα με τα τούβλα των τοιχοδομών, ενώ η γλυπτική του διακόσμηση περιορίζεται στα μαρμάρινα κιονόκρανα των τεσσάρων κιόνων στήριξης του κυρίως θόλου και στα κιονόκρανα των τοξωτών ανοιγμάτων του νάρθηκα στη δυτική πλευρά.
Αυτό που κάνει την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων να ξεχωρίζει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι τα εξαιρετικά ψηφιδωτά της – ίσως τα πιο όμορφα στη Θεσσαλονίκη – τα οποία κοσμούν τα ανώτερα μέρη του ναού και τον κεντρικό θόλο. Είναι από τα τελευταία μωσαϊκά της περιόδου της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και τα τελευταία στη Θεσσαλονίκη. Εκτός από τα ψηφιδωτά, το εσωτερικό της εκκλησίας διακοσμείται, επίσης, με τοιχογραφίες στα χαμηλότερα τμήματα του κυρίως ναού, στον νάρθηκα, στο περίστωο, στο βόρειο παρεκκλήσι και στο ιερό. Τόσο οι τοιχογραφίες όσο και τα ψηφιδωτά χρονολογούνται στην Παλαιολόγεια περίοδο και αποδίδονται σε ομάδα καλλιτεχνών από την Κωνσταντινούπολη. Αν και έχουν σωθεί κατακερματισμένα, θεωρούνται μεταξύ των σπουδαιότερων δειγμάτων βυζαντινής τέχνης.
Η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων μετατράπηκε σε τζαμί στο πρώτο μισό του 16ου αιώνα. Κατά τη μετατροπή οι τοιχογραφίες σφυροκοπήθηκαν και καλύφθηκαν με επίχρισμα. Τα ψηφιδωτά επίσης καλύφθηκαν, αφού πρώτα οι χρυσές τους ψηφίδες αφαιρέθηκαν. Ο μιναρές, ο οποίος χτίστηκε δίπλα στη νοτιοδυτική γωνία της εκκλησίας, δεν σώζεται. Το όνομα “Άγιοι Απόστολοι” δόθηκε στον ναό τον 19ο αιώνα, πιθανά λόγω της πεποίθησης ότι είχε δώδεκα θόλους (οι οποίοι συμβόλιζαν τους δώδεκα αποστόλους). Αρχικά, πριν από τη μετατροπή του σε τζαμί, ήταν πιθανώς αφιερωμένος στην Παναγία.
How to get there:
The church of the Holy Apostles is the starting point of the second day of our recommended itinerary (Route B). Try to get there as early as possible so that you will have time to visit the next monuments before they are closed. It would be best to visit the church on a sunny day so that you can see the mosaics under adequate natural light. To get to the Holy Apostles by public transport, take bus 27 until “Ergatikes Katoikies” bus-stop. Then walk down on Lagada Street for 100m until the junction with Agiou Dimitriou Street and turn left. Walk on Agiou Dimitriou Street for 250m until Amazonon Street and turn right. Alternatively, take bus 26 until Kafantari bus-stop and walk down the street until you reach Agiou Dimitriou Street. Turn left and walk for 80m more until Amazonon Street. To see the exact bus routes and bus-stops, visit the web page of OASTH.
9) ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
Διεύθυνση: Διασταύρωση οδών Τσαμαδού και Ηούς > Google Maps
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 07:30-11:00 και κατά τη διάρκεια των Εσπερινών
Είσοδος: Ελεύθερη
Τηλέφωνο: +30 231 022 5580
Διεύθυνση:
Διασταύρωση οδών Τσαμαδού και Ηούς > Google Maps
Ώρες λειτουργίας:
Καθημερινά 07:30-11:00 και κατά τη διάρκεια των Εσπερινών
Τηλέφωνο:
Ελεύθερη
Τηλέφωνο:
+30 231 022 5580
Η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης χτίστηκε κατά την Παλαιολόγεια περίοδο μεταξύ του τέλους του 13ου και των αρχών του 14ου αιώνα μ.Χ. Η αρχιτεκτονική της βασίζεται στον σύνθετο τύπο του τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με περίστωο, με δύο παρεκκλήσια στην ανατολική του πλευρά και πέντε τρούλους (έναν κεντρικό και τέσσερις μικρότερους στις τέσσερις γωνίες).
Σε πολλά, η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης μοιάζει με αυτή των Αγίων Αποστόλων με την κύρια διαφορά της πρώτης να είναι η απουσία χωριστού νάρθηκα (ή εξωνάρθηκα) στη δυτική πλευρά του περιστώου. Ομοίως με τους Αγίους Αποστόλους, είναι μια από τις πιο απομακρυσμένες από το κέντρο της πόλης και λιγότερο γνωστές Βυζαντινές εκκλησίες της Θεσσαλονίκης.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο ήταν το Καθολικό μιας μονής (μίας εκ των σαράντα περίπου που κάποτε υπήρχαν στη Θεσσαλονίκη). Το αρχικό της όνομα είναι άγνωστο, ωστόσο, κρίνοντας από τις τοιχογραφίες, ήταν πιθανώς αφιερωμένη στον Χριστό και ανήκε στη Μονή Παντοκράτορα. Μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς, μετατράπηκε σε τζαμί από τον Γιακούπ Πασά μεταξύ των ετών 1481-1512, παίρνοντας το όνομά του. Το σημερινό όνομα, Αγία Αικατερίνη, δόθηκε στην εκκλησία μετά το 1912, όταν αποκαταστάθηκε στη χριστιανική θρησκεία.
Από τις αρχικές τοιχογραφίες της Παλαιολόγειας περιόδου έχουν σωθεί μόνο λίγα θραύσματα. Χρονολογούνται περί το 1315 και βρίσκονται στην κόγχη του ιερού, στον τρούλο, στον κυρίως ναό και στον νάρθηκα. Σχετίζονται με τον καλλιτέχνη που δημιούργησε τις τοιχογραφίες του Αγίου Νικολάου Ορφανού και πιθανότατα η ανάθεσή τους έγινε ομοίως από τον Σέρβο ηγεμόνα Μιλούτιν.
How to get there:
To get to Agia Aikaterini from the church of the Holy Apostles (the starting point of our recommended itinerary), walk along Olimpou Street for 120m and then turn left on Gladstonos Street until you reach Agiou Dimitriou Street. From there walk north-east for 200m along Ifestionos Street until you reach Mouschounti Square and continue in the same direction for another 200m on Sachini Street. The total distance to be covered is 650m. To get there by public transport, take bus 22 until “Agia Ekaterini” bus-stop. To see the exact bus routes and bus-stops, visit the web page of OASTH.
10) ΝΑΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ
Διεύθυνση: Ολυμπιάδος 52 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 07:30-12:30 και κατά τη διάρκεια των Εσπερινών
Είσοδος: Ελεύθερη
Τηλέφωνο: +30 231 027 3790
Διεύθυνση:
Ολυμπιάδος 52 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας:
Καθημερινά 07:30-12:30 και κατά τη διάρκεια των Εσπερινών
Είσοδος:
Ελεύθερη
Τηλέφωνο:
+30 231 027 3790
Ο ναός του Προφήτη Ηλία χτίστηκε τον 14ο αιώνα και ήταν το Καθολικό μιας παλιάς Βυζαντινής μονής (πιθανόν της Μονής Ακαπνίου, η οποία συνδεόταν με την αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων). Βρίσκεται στο νότιο όριο της Άνω Πόλης, επί της οδού Ολυμπιάδος, στα 250 περίπου μέτρα από τον ναό του Αγίου Δημητρίου. Η αρχιτεκτονική του Προφήτη Ηλία βασίζεται στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με πλευρικές κόγχες, γνωστός και ως ο “Αθωνικός τύπος”, καθώς χρησιμοποιούταν κυρίως στα μοναστήρια του Αγίου Όρους. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό του ναού είναι ο ιδιαίτερος χώρος πάνω από τον νάρθηκα (με θέα προς τον κυρίως ναό), ο οποίος πιθανότατα προοριζόταν για τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας.
Ο ναός του Προφήτη Ηλία είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αρχιτεκτονικής της περιόδου του Παλαιολόγων και μια από τις μεγαλύτερες Βυζαντινές εκκλησίες που αποτελούσαν μέρος μονής. Το αρχικό της όνομα είναι άγνωστο. Ωστόσο, βάσει της θεματολογίας των τοιχογραφιών της, πιθανότατα ήταν αφιερωμένη στον Χριστό. Μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1430, η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα Σαραϊλί τζαμί. Το σημερινό όνομα του ναού δόθηκε στην εκκλησία μετά το 1912 οπότε και επέστρεψε στη χριστιανική λατρεία (πιθανώς προέρχεται από παρετυμολογία του Σαραϊλή).
Παρότι η ποιότητα του σχεδιασμού της εκκλησίας βρίσκεται στο υψηλό επίπεδο της Παλαιολόγειας περιόδου, η χρήση απλής λάσπης αντί ασβεστοκονιάματος στις τοιχοδομές είχε ως αποτέλεσμα την κατασκευή ενός οικοδομήματος χαμηλής ανθεκτικότητας. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου, προστέθηκαν αντηρίδες για την ενίσχυση του ναού σώζοντάς τον από την κατάρρευση. Εργασίες αποκατάστασης έγιναν επίσης μεταξύ των ετών 1956-61, κατά τη διάρκεια των οποίων ανακατασκευάστηκε το προστώο, οι τρούλοι του νάρθηκα και τα παρεκκλήσια στη δυτική πλευρά. Ταυτόχρονα, οι πολλές Οθωμανικές προσθήκες γύρω από το αρχικό κτίσμα απομακρύνθηκαν. Εξωτερικά, η εκκλησία είναι διακοσμημένη με σειρές από οπτόπλινθους, οι οποίες εναλλάσσονται με σειρές λευκών λίθων – ένα συνηθισμένο μοτίβο στις Βυζαντινές εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης, μοναδικό όμως στη Θεσσαλονίκη.
Από το πέρασμα της Οθωμανικής περιόδου σώθηκαν λίγες μόνο τοιχογραφίες. Χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και ξεχωρίζουν, κυρίως, για τις λεπτομέρειές τους, οι οποίες τις διαφοροποιούν από άλλες τοιχογραφίες της εποχής. Οι περισσότερες βρίσκονται στον νάρθηκα, ενώ θραύσματα τοιχογραφιών σώζονται στον κυρίως ναό, στα παρεκκλήσια και στην εξωτερική πλευρά του τοίχου στη δυτική πλευρά της εκκλησίας.
How to get there:
To get to the Prophet Elias from our itinerary’s previous stop, the church of Agia Aikaterini, walk along the south side of the church on Ious Street and turn right on Tsamadou Street. Walk down until you reach Olimpiados Street and turn left on Olimpiados Street. Walk south-east on Olimpiados for 400m and you will see the church on your right. To get there by public transport, take bus 22 until “Athonos” or “Theofilou” bus-stops and walk down until Olimpiados street. To see the exact bus routes and bus-stops, visit the web page of OASTH.
11) ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΛΟΥΤΡΑ
Διεύθυνση: Θεοτοκοπούλου 13 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη: 10:00-13:00
Είσοδος: Ελεύθερη
Τηλέφωνο: +30 231 020 4868, +30 231 020 9545, +30 231 331 0400
Διεύθυνση:
Θεοτοκοπούλου 13 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας:
Τρίτη: 10:00-13:00
Είσοδος:
Ελεύθερη
Τηλέφωνο:
+30 231 020 4868, +30 231 020 9545, +30 231 331 0400
Το Βυζαντινό Λουτρό Θεσσαλονίκης χτίστηκε περί το 1200 ή το 1300 και λειτουργούσε αδιάκοπα μέχρι τη δεκαετία του 1940. Είναι το μοναδικό Βυζαντινό λουτρό (από τα πολλά που διέθετε κάποτε η Θεσσαλονίκη) και το μοναδικό κοσμικό κτήριο της πόλης το οποίο σώθηκε έως τις μέρες μας από τη Βυζαντινή περίοδο. Συγκαταλέγεται στα πιο πλήρη και καλοδιατηρημένα λουτρά στην Ελλάδα μεταξύ των ελάχιστων που υπάρχουν ακόμα από την ίδια εποχή. Βρίσκεται στην Άνω Πόλη, στην ιστορική γειτονιά του Κουλέ Καφέ, “στριμωγμένο” ανάμεσα σε δύο πολυκατοικίες της δεκαετίας του ’60 (μία χαρακτηριστική περίπτωση ελλιπούς προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης που ως ένα βαθμό συνεχίζεται μέχρι και σήμερα).
Ο πρώτος χώρος του λουτρού ήταν ψυχρός (το αντίστοιχο frigidarium των ρωμαϊκών λουτρών) και χρησιμοποιούταν ως προθάλαμος και ως αποδυτήρια. Στη συνέχεια, ακολουθούσε ο χλιαινόμενος χώρος (tepidarium) με δύο θολοσκεπείς αίθουσες και, τέλος, ο θερμός και κύριος χώρος του λουτρού (caldarium) με δύο αίθουσες με τρούλους. Ο κύριος τρούλος φέρει οκτώ τοξωτά παράθυρα, ενώ στον μικρότερο τρούλο και τους θόλους υπάρχουν οι χαρακτηριστικές σε πολλά λουτρά φωτιστικές στρογγυλές οπές (φεγγίδες). Το λουτρό θερμαινόταν κάτω από το δάπεδο, από ένα χαμηλού ύψους υπόγειο χώρο (υπόκαυστος) στον οποίο κυκλοφορούσε ζεστός αέρας ανάμεσα στις μικρές κολόνες που στήριζαν το πάτωμα. Για την περιποίησή τους οι λουόμενοι χρησιμοποιούσαν ατομικές λεκάνες.
Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου το λουτρό ονομάστηκε Κουλέ Χαμάμ (Kule Hammam) και διαιρέθηκε σε δύο ξεχωριστά τμήματα για άνδρες και γυναίκες. Το λουτρό άνοιξε και πάλι για το κοινό (ως επισκέψιμος χώρος) το 2015, μετά από εργασίες αποκατάστασης και ενίσχυσης οι οποίες διήρκεσαν τέσσερα χρόνια. Η αποκατάσταση έσωσε το κτήριο από πιθανή κατάρρευση λόγω φθορών από δεκαετίες εγκατάλειψης και ζημιών που είχαν προκληθεί από τον σεισμό του 1978. Περιστασιακά στον χώρο φιλοξενούνται και πολιτιστικές εκδηλώσεις.
How to get there:
To get to the Byzantine Bath from the church of Prophet Elias, walk south-east for 400 meters along Olimpiados Street. At the junction with Theotokopoulou Street turn left and walk for another 50m. To get there by public transport, take bus 23 or 50 until “Koule Kafe” bus-stop, or bus 22 until “Diefthinsi Politismou” bus-stop. To see the exact bus routes and bus-stops, visit the web page of OASTH.
12) ΝΑΟΣ ΟΣΙΟΥ ΔΑΒΙΔ (ΜΟΝΗ ΛΑΤΟΜΟΥ)
Διεύθυνση: Οδός Επιμενίδου 21 (στο τέλος του ανηφορικού πλακόστρωτου στα αριστερά) > Google Maps
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα με Παρασκευή: 09:00-16:00, Σάββατο: 09:00-15:00, Κυριακή: 07:00-13:00
Είσοδος: Ελεύθερη
Τηλέφωνο: +30 231 022 0020
Διεύθυνση:
Οδός Επιμενίδου 21 (στο τέλος του ανηφορικού πλακόστρωτου στα αριστερά) > Google Maps
Ώρες λειτουργίας:
Δευτέρα με Παρασκευή: 09:00-16:00
Σάββατο: 09:00-15:00
Κυριακή: 07:00-13:00
Είσοδος:
Ελεύθερη
Τηλέφωνο:
+30 231 022 0020
Ο ναός του Οσίου Δαυίδ χτίστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα και κατά τη Βυζαντινή περίοδο ήταν το Καθολικό της Μονής Λατόμου. Το όνομα της τελευταίας πιθανότατα συσχετιζόταν με ένα παρακείμενο λατομείο, ενώ το σημερινό όνομα, Όσιος Δαυίδ, δόθηκε στον ναό μετά την επιστροφή του στη χριστιανική θρησκεία το 1921. Αρχικά ήταν αφιερωμένος στον προφήτη Ζαχαρία ή στον Χριστό Σωτήρα μέχρι την μετατροπή του σε τζαμί λίγο μετά το 1430 (ή αργότερα κατά τον 16ο αιώνα). Είναι το μοναδικό σωζόμενο κτήριο της μονής.
Ο ναός είναι ένας από τους παλαιότερους της Θεσσαλονίκης και ένας από τους πρώτους στην Ευρώπη χτισμένος με σταυροειδές σχέδιο σε σχήμα ελληνικού σταυρού εγγεγραμμένου σε τετράγωνο. Ένας τύπος ναού, ο οποίος αργότερα θα εξελισσόταν και θα επικρατούσε με την ονομασία “σταυροειδής εγγεγραμμένος”. Στις τέσσερις γωνίες, ανάμεσα στους βραχίονες του σταυρού, υπήρχαν τέσσερις τετράγωνοι θάλαμοι, ενώ στον ανατολικό βραχίονα εκτείνεται η αψίδα του ιερού. Στο κέντρο του σταυρού υπήρχε αρχικά τρούλος ο οποίος, ωστόσο, δεν έχει σωθεί. Το σύνολο του δυτικού τμήματος της εκκλησίας, το οποίο αποτελούταν από τον δυτικό βραχίονα του σταυρού και δύο γωνιακούς θαλάμους, επίσης, δεν έχει σωθεί. Στη βορειοδυτική γωνία, στη θέση του ανωτέρω μη σωζόμενου τμήματος, υπάρχουν τα ερείπια ενός μιναρέ από την εποχή που ο ναός χρησιμοποιούταν ως τζαμί.
Ο Όσιος Δαυίδ είναι γνωστός κυρίως για το υψηλής καλλιτεχνικής αξίας παλαιοχριστιανικό μωσαϊκό του στην κόγχη του ιερού, το οποίο χρονολογείται από τα τέλη του 5ου αιώνα – ένα από τα λίγα και πιο καλά διατηρημένα έργα της εποχής. Στο μωσαϊκό απεικονίζεται η σκηνή μιας θεοφανίας με τη σπάνια, νεανική και χωρίς γενειάδα μορφή του Χριστού, ο οποίος στέκεται επί ενός ουράνιου τόξου μέσα σε μια λάμψη δόξας. Στο αριστερό του χέρι κρατά έναν πάπυρο με αναφορές στη σωτηρία της ανθρωπότητας. Περιμετρικά της λάμψης εμφανίζονται οι μορφές ενός αγίου, ενός αετού, ενός λέοντα και ενός βοός, καθεμιά από τις οποίες κρατάει ένα ευαγγέλιο συμβολίζοντας τους τέσσερις ευαγγελιστές.
Στην αριστερή γωνία του μωσαϊκού απεικονίζεται ο προφήτης Ιεζεκιήλ και στη δεξιά ο προφήτης Αββακούμ (η σκηνή του μωσαϊκού ήταν πιθανώς εμπνευσμένη από τα οράματά τους, ενώ σύμφωνα με μια άλλη ερμηνεία είναι οι μορφές των Αγίων Πέτρου και Παύλου). Τέλος, από το κατώτερο τμήμα του μωσαϊκού διέρχεται ο ποταμός Ιορδάνης ή ο Χοβάρ, τροφοδοτούμενος από τους τέσσερις ποταμούς του παραδείσου. Μέσα στα νερά του διακρίνονται λιγοστοί ιχθύες και η μορφή ενός γέροντα ως προσωποποίηση του ίδιου του ποταμού.
Κατά τη διάρκεια της εικονοκλαστικής περιόδου, το ψηφιδωτό καλύφθηκε, πιθανώς από τους ίδιους τους μοναχούς της μονής Λατόμου, έτσι ώστε να μην καταστραφεί. Αποκαλύφθηκε τον 9ο αιώνα μετά την επικράτηση της εικονολατρείας. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου, το μωσαϊκό καλύφθηκε και πάλι και αποκαλύφθηκε ξανά στη δεκαετία του 1920, αφότου ο ναός έγινε και πάλι χριστιανικός.
Πιο πρόσφατα ανακαλύφθηκαν κάτω από στρώσεις επιχρισμάτων σημαντικές τοιχογραφίες στον νότιο θόλο (πάνω από την είσοδο) και στον ανατολικό τοίχο του βόρειου βραχίονα του εγγεγραμμένου σταυρού της κάτοψης. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται στον 12ο αιώνα (περίοδος των Κομνηνών) και στα τέλη του 13ου με αρχές του 14ου αιώνα (περίοδος των Παλαιολόγων), αντίστοιχα.
How to get there:
The church of Osios David is hidden among the narrow streets and alleys of a quiet neighborhood in the Upper Town (Ano Poli). To get to Osios David from the Byzantine Bath, follow the map at the beginning of the article. To reach the area by public transport, take bus 22 and get off at “Osios David” bus-stop. Then walk down Mpoumpoulinas Street, turn left at Kassiani Street and walk up until you find the west entrance to the courtyard at the dead-end. Alternatively, get off at “Theofilou” bus-stop. Then walk up on Epimenidou Street until number 21 and follow the alley on your left that will lead you to the east entrance. If for some reason one of the entrances is closed during the opening hours, walk around to find the other one.
13) ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΟΡΦΑΝΟΥ
Διεύθυνση: Ηροδότου 20 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας: Παρασκευή με Δευτέρα: 08:00-15:00 (Τρίτη κλειστά)
Είσοδος: Ελεύθερη
Τηλέφωνο: +30 231 020 4868
Διεύθυνση:
Ηροδότου 20 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας:
Παρασκευή με Δευτέρα: 08:00-15:00 (Τρίτη κλειστά)
Είσοδος:
Ελεύθερη
Τηλέφωνο:
+30 231 020 4868
Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου Ορφανού χτίστηκε στις αρχές του 14ου αιώνα και ήταν το Καθολικό μιας παλιάς μονής. Εκτός από την εκκλησία, τα μοναδικά ευρήματα που σώζονται από τη μονή είναι οι κίονες του πρόπυλου, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στην σημερινή κύρια είσοδο του περιβόλου. Ο Άγιος Νικόλαος θεωρούταν προστάτης των χηρών και των ορφανών και από εκεί πιθανά προέρχεται το όνομα της εκκλησίας (σύμφωνα με μια άλλη θεωρία το όνομα σχετίζεται με τον άγνωστο ιδρυτή της εκκλησίας).
Η εκκλησία αποτελείται από έναν ορθογώνιο σε κάτοψη πυρήνα – στον οποίο περιέχεται ο κυρίως ναός και το ιερό – και ένα περίστωο γύρω από τις τρεις πλευρές του πυρήνα, το οποίο καταλήγει σε δύο εσωτερικά παρεκκλήσια αριστερά και δεξιά του ιερού. Ο όγκος του πυρήνα καλύπτεται με δίρριχτη ξύλινη στέγη, ενώ ο χαμηλότερος όγκος του περιστώου καλύπτεται περιμετρικά με μονόριχτη ξύλινη στέγη. Η τοιχοποιία της εκκλησίας αποτελείται από λίθους, τούβλα και ξύλινα ζωνάρια. Διακοσμητικά μοτίβα από τούβλα εντοπίζονται κυρίως στην κορυφή του πυρήνα. Στη γλυπτική διακόσμηση του εσωτερικού περιλαμβάνονται δύο επαναχρησιμοποιημένα μαρμάρινα κιονόκρανα, τα οποία χρονολογούνται από την Παλαιοχριστιανική περίοδο, καθώς και το μαρμάρινο τέμπλο του ιερού, το οποίο κατασκευάστηκε την ίδια περίοδο με τον ναό.
Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό, οι οποίες χρονολογούνται μεταξύ των ετών 1310-1320, έχουν διατηρηθεί σχεδόν στο σύνολό τους, κάτι σπάνιο ανάμεσα στους Βυζαντινούς ναούς της Θεσσαλονίκης που σώθηκαν ως τις μέρες μας. Αποτελούν έργα ζωγράφου από τους καλλιτεχνικούς κύκλους της Θεσσαλονίκης και θεωρούνται μοναδικά παραδείγματα της Παλαιολόγειας τέχνης.
Οι τοιχογραφίες και η κατασκευή της εκκλησίας πιθανότατα χρηματοδοτήθηκαν, έστω κατά ένα μέρος, από τον Σέρβο ηγεμόνα Μιλούτιν (ένα συμπέρασμα που βασίζεται στην επιρροή που είχε ο ίδιος στην πόλη, καθώς και σε δύο μορφές των τοιχογραφιών του ναού, οι οποίες απεικονίζουν τον Άγιο Γεώργιο, θεωρούμενο προστάτη της οικογένειας Μιλούτιν και τον Άγιο Κλήμη της Αχρίδας, δημοφιλή Άγιο του Σερβικού λαού). Το μοναστήρι στο οποίο ανήκε ο ναός συνέχισε να λειτουργεί καθ ‘όλη την Οθωμανική περίοδο ως μετόχι της Μονής Βλατάδων, ωστόσο, οι τοιχογραφίες του ναού είχαν καλυφθεί με επίχρισμα. Αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια εργασιών αποκατάστασης μεταξύ του 1957-1960. Σήμερα, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου Ορφανού ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
How to get there:
The walking route from the church of Osios David to the church of Agios Nikolaos Orfanos passes through some of the most picturesque streets of Upper Town. Since the route is a bit complicated, we advise you to follow the map at the beginning of the article. To reach Agios Nikolaos Orfanos by public transport, take bus 22 until “Platia Kalitheas”, “Irodotou” or “Agios Nikolaos Orfanos” bus-stops. To see the exact bus routes and bus-stops, visit the web page of OASTH.
14) ΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΤΕΙΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΤΑΠΥΡΓΙΟ
Διεύθυνση: Δημητρίου Τζαχείλα 7 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη με Δευτέρα: 08:00-15:00 (Τρίτη κλειστά)
Είσοδος: 3€
Τηλέφωνο: +30 231 331 0400
Διεύθυνση:
Δημητρίου Τζαχείλα 7 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας:
Τετάρτη με Δευτέρα: 08:00-15:00 (Τρίτη κλειστά)
Είσοδος:
3€
Τηλέφωνο:
+30 231 331 0400
Τα πρώτα τείχη της Θεσσαλονίκης κατασκευάστηκαν κατά την Ελληνιστική περίοδο μετά την ίδρυση της πόλης από τον Κάσσανδρο το 316/315 π.Χ. (πιθανότατα κατασκευάστηκαν μέσα στον 3ο αιώνα π.Χ.). Ωστόσο, κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο της Θεσσαλονίκης και τα χρόνια της Pax Romana, τα πρώτα αυτά τείχη παρέμειναν άνευ χρήσης και συντήρησης και έως τα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ. είχαν μετατραπεί σχεδόν σε ερείπια.
Τα επόμενα τείχη της Θεσσαλονίκης κατασκευάστηκαν για την προστασία της πόλης από τις επιδρομές των Γότθων τον 3ο αιώνα μ.Χ. Παρότι κατάφεραν να εκπλήρωσαν το σκοπό τους, είχαν χτιστεί με βιαστικό τρόπο ενσωματώνοντας αρκετό υλικό από ερείπια παλαιών κτισμάτων. Στα τέλη του 4ου αιώνα (πρώιμα βυζαντινά χρόνια), κατά την περίοδο της βασιλείας του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α’, τα τείχη αυτά αντικαταστάθηκαν από μια ισχυρότερη και πιο μόνιμη κατασκευή με τη ρωμαϊκή μικτή τεχνική της λιθοδομής εναλλασσόμενης με σειρές από τούβλα.
Τα ανωτέρω τείχη είναι αυτά που σώζονται μέχρι και σήμερα (μαζί με όλες τις μεταγενέστερες προσθήκες και επισκευές τους, οι οποίες έγιναν καθ ‘όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής και Οθωμανικής περιόδου). Κατά την ολοκλήρωσή τους, το μήκος τους ήταν περί τα 8 χιλιόμετρα και το ύψος τους 10-12 μέτρα. Σήμερα, κατόπιν της κατεδάφισης των τειχών κατά μήκος της θάλασσας, καθώς και των νότιων τμημάτων του δυτικού και ανατολικού τείχους στα τέλη του 19ου αιώνα από τους Οθωμανούς (με την αιτιολόγηση ότι περιόριζαν την ανάπτυξη της πόλης) το μήκος τους ανέρχεται στα 4 χιλιόμετρα.
Σε πυκνά διαστήματα επί των τειχών υπήρχαν αρκετοί οχυρωματικοί πύργοι, φρούρια, πύλες και τριγωνικές προεξοχές. Τα τείχη της ακρόπολης στα βόρεια ενδέχεται να κατασκευάστηκαν αργότερα από τα κύρια τείχη της πόλης. Μέσα στην ακρόπολη, στο υψηλότερο σημείο της Θεσσαλονίκης, εξακολουθεί να υπάρχει το πιο εντυπωσιακό κτίσμα των οχυρώσεων, το φρούριο του Επταπυργίου, γνωστού κατά την Οθωμανική περίοδο ως Γεντί Κουλέ.
Τόσο η ελληνική του ονομασία (Επταπύργιο) όσο και η τούρκικη (Γεντί Κουλέ) σημαίνουν “επτά πύργοι”, ωστόσο το φρούριο είχε δέκα. Οι πέντε βόρειοι πύργοι και το τείχος που τους συνδέει χρονολογούνται στα τέλη του 4ου ή του 9ου αιώνα και ήταν μέρος των τειχών της ακρόπολης. Το φρούριο δημιουργήθηκε ουσιαστικά όταν οι πέντε νότιοι πύργοι και τα τείχη που τους ενώνουν κατασκευάστηκαν πιθανότατα στον 12ο αιώνα. Τμήματα του φρουρίου επισκευάστηκαν και άλλα ξαναχτίστηκαν κατά τη διάρκεια της Παλαιολόγειας περιόδου, ενώ ο κεντρικός πύργος στην κεντρική είσοδο επισκευάστηκε ή ανοικοδομήθηκε λίγο μετά την κατάκτηση της πόλης από τους Οθωμανούς το 1430. Επιπλέον εργασίες αποκατάστασης έγιναν, επίσης, στον 17ο αιώνα.
Στη δεκαετία του 1890, το Επταπύργιο μετατράπηκε σε φυλακή και διατήρησε τη λειτουργία αυτή ακόμη και κάτω από Ελληνική διοίκηση από το 1912 μέχρι το 1989. Ήταν η πλέον κακόφημη και σκληρή φυλακή στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της χρήσης του ως φυλακής προστέθηκαν αρκετά νέα κτήρια τόσο εντός όσο και εκτός των τειχών. Σήμερα στις εγκαταστάσεις του φιλοξενείται η Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, ενώ συχνά λαμβάνουν χώρα διάφορες περιοδικές εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Εκτός από το Επταπύργιο, μεταξύ των μεγάλων οχυρωματικών έργων της Θεσσαλονίκης είναι ο Λευκός Πύργος, ο οποίος καθιερώθηκε ως το σύμβολο της πόλης, καθώς και ο Πύργος της Αλύσεως. Και οι δύο πύργοι, κυλινδρικής μορφής, αντικατέστησαν παλαιότερες Βυζαντινές οχυρωματικές κατασκευές και αποτελούν έργα της Οθωμανικής περιόδου. Ειδικότερα, ο Πύργος της Αλύσεως βρίσκεται κοντά στο σημείο από όπου οι Οθωμανοί κατάφεραν να εισβάλουν στην πόλη το 1430 και αντικατέστησε τον παλιό Βυζαντινό Πύργο του Τριγωνίου (βρισκόταν είτε στην ίδια ή σε παρακείμενη θέση). Απέναντι, επίσης, από τη Μονή Βλατάδων, υφίσταται ακόμα τμήμα του τετράγωνου πύργου του Λαπαρδά. Αντίθετα, το φρούριο του Βαρδάρη (επίσης Οθωμανική κατασκευή), το οποίο βρισκόταν στη διασταύρωση του δυτικού τοίχου με το παραθαλάσσιο τείχος, δεν έχει σωθεί.
Όσες από τις πύλες των τειχών σώζονται μέχρι και σήμερα είχαν κυρίως δευτερεύουσες λειτουργίες. Βρίσκονται στο βόρειο και στο ενδιάμεσο, εσωτερικό τείχος (το οποίο χωρίζει την πόλη από την ακρόπολη) με τη γνωστότερη να είναι η πύλη της Άννας Παλαιολογίνας στα νοτιοανατολικά της ακρόπολης, πλησίον του Πύργου της Αλύσεως. Οι βασικές πύλες της Θεσσαλονίκης (οι οποίες δεν σώζονται) βρίσκονταν στα δυτικά και στα ανατολικά τείχη επί των δύο κύριων οδών της πόλης: της Βυζαντινής «Λεωφόρου» (η οποία διερχόταν κατά μήκος της σημερινής οδού Εγνατίας), καθώς και του δεύτερου κεντρικού δρόμου της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης κατά μήκος της σημερινής Αγίου Δημητρίου. Στα δυτικά τείχη υπήρχε η Χρυσή Πύλη στον άξονα της «Λεωφόρου» και η Λυταία Πύλη στην οδό Αγίου Δημητρίου, ενώ στα ανατολικά τείχη, επί των ίδιων αξόνων, υπήρχε η Πύλη του Κασσάνδρου και η Νέα Χρυσή Πύλη αντίστοιχα. Στα ανατολικά τείχη υπήρχε, επίσης, η Πύλη της Ρώμης κοντά στον Λευκό Πύργο, καθώς και η Πύλη των Ασωμάτων στα βόρεια της πόλης.
How to get there:
To walk from the church of Agios Nikolaos Orphanos to Heptapyrgion, we recommend that you follow the city walls as we are showing on our map at the beginning of the article. The total distance is 1.3km, however, along the route, you will find a lot of places to stop and admire the city as you move up, or you can seat at one of the many restaurants and cafes of the area. To get to Heptapyrgion by public transport, you can take bus 23 or bus 50 until “Eptapirgiou” bus-stop.
15) ΤΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΒΛΑΤΑΔΩΝ
Διεύθυνση: Επταπυργίου 64 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 07:30-13:00 και 18:00-20:00 (ο αύλειος χώρος παραμένει ανοιχτός 07:30-20:00)
Είσοδος: Ελεύθερη
Τηλέφωνο: +30 231 020 9913
Διεύθυνση:
Επταπυργίου 64 > Google Maps
Ώρες λειτουργίας:
Καθημερινά 07:30-13:00 και 18:00-20:00 (ο αύλειος χώρος παραμένει ανοιχτός 07:30-20:00)
Είσοδος:
Ελεύθερη
Τηλέφωνο:
+30 231 020 9913
Το Καθολικό της Μονής Βλατάδων χτίστηκε στα μέσα του 14ου αιώνα, κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Αν και αρχικά ο ναός ήταν αφιερωμένος στον «Παντοκράτορα Χριστό», σήμερα είναι αφιερωμένος στη «Μεταμόρφωση του Σωτήρα». Είναι το μοναδικό Βυζαντινό οικοδόμημα της μονής το οποίο σώθηκε. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Απόστολος Παύλος κήρυξε στον ίδιο τόπο όπου χτίστηκε ο ναός κατά την επίσκεψή του στην πόλη το 50/51 μ.Χ. (τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι στον ίδιο χώρο υπήρχε πιθανότατα ένας παλαιότερος ναός).
Το σχέδιο της εκκλησίας βασίζεται στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο, περίστωο το οποίο καταλήγει σε δύο εσωτερικά παρεκκλήσια αριστερά και δεξιά του ιερού. Ο τρούλος αντί να στηρίζεται σε κίονες, όπως και στις περισσότερες εκκλησίες του ίδιου τύπου, στηρίζεται στον τοίχο του ιερού και σε δύο πυλώνες στα δυτικά (πιθανώς επειδή χτίστηκε πάνω σε υφιστάμενα οικοδομικά τμήματα παλαιότερου ναού). Παρόλο που αργότερα έγιναν αρκετές προσθήκες και επισκευές (κυρίως στο περίστωο και στο βόρειο παρεκκλήσι), το Καθολικό διατηρεί πολλά από τα αρχικά αρχιτεκτονικά του στοιχεία. Στο εξωτερικό του ναού υπάρχει, επίσης, ένα προστώο κατά μήκος όλης της νότιας πλευράς και ένα μικρότερο στη δυτική κύρια είσοδο (και τα δύο μεταγενέστερες προσθήκες).
Οι τοιχογραφίες του Καθολικού θεωρούνται εξαιρετικά παραδείγματα της Παλαιολόγειας Τέχνης και εξακολουθούν να διατηρούν τα ζωντανά τους χρώματα παρότι έχουν υποστεί μεγάλες φθορές. Κατά την πρώτη, προσωρινή Οθωμανική κατοχή της Θεσσαλονίκης το 1387, η Μονή Βλατάδων κατασχέθηκε και το Καθολικό της μετατράπηκε σε τζαμί. Κατά τη διάρκεια της μετατροπής του, οι τοιχογραφίες σφυρηλατήθηκαν και καλύφθηκαν με επίχρισμα.
Αντίθετα, μετά τη δεύτερη και τελική κατάληψη της πόλης από του Οθωμανούς το 1430, η μονή παρέμεινε αυτόνομη και είχε πολλά προνόμια. Ένας πιθανός λόγος για αυτό ήταν ότι στο μεταξύ η μονή είχε ανακηρυχθεί πατριαρχική και δεν ήταν πλέον αυτοκρατορική (και επομένως δεν θεωρούταν εχθρός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Ωστόσο, σύμφωνα με την παράδοση, αυτή η ειδική μεταχείριση οφείλεται στη βοήθεια που οι μοναχοί έδωσαν στους Οθωμανούς κατά την πολιορκία της πόλης.
Το Καθολικό, μαζί με τα υπόλοιπα κτίσματα της μονής (τα οποία κατασκευάστηκαν από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 και έπειτα), συγκροτούν ένα μεγάλο κτηριακό σύνολο το οποίο βρίσκεται κοντά στα τείχη της ακρόπολης στην Άνω Πόλη. Είναι η μοναδική μονή από τη Βυζαντινή περίοδο η οποία εξακολουθεί να λειτουργεί και ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Αξίζει κανείς να επισκεφθεί τη μονή όχι μόνο για την ίδια την εκκλησία και τις τοιχογραφίες της αλλά και για τον όμορφο αύλειο χώρο της με πανοραμική θέα στην πόλη, για το βιβλιοπωλείο της και για το μουσείο-σκευοφυλάκιο της μονής με θησαυρούς, εικόνες και χειρόγραφα (δεν είναι πάντα ανοιχτό για τους επισκέπτες). Επιπλέον, σε τρεις χωριστές περιφραγμένες περιοχές της μονής, θα δείτε διάφορα πτηνά και ζώα τα οποία φροντίζουν οι μοναχοί όπως ελάφια, πρόβατα, παγώνια κ.α.
How to get there:
To walk from Heptapyrgion until the Vlatadon Monastery, follow the map at the beginning of the article. Be there before sunset to enjoy the wonderful view of the city. To get to Vlatadon Monastery by public transport, take bus 23 or bus 50 until “Platanos” bus-stop. If you take bus 23 after you get off you will have to walk for 80 meters in the opposite direction along the city walls. If you take bus 50 you will have to walk south through the adjacent gate of the walls and then turn right. Alternatively, take bus 22 and get off at “Platia Tsitsani” bus-stop. Take up the stairs to the north and then turn right on Eptapirgiou Street. Walk for 130m and you will see the entrance to the courtyard on your right.
